ประวัติพระเจนดุริยางค์ (ปิติ วาทยะกร) ผู้แต่งทำนองเพลงชาติไทย

พระเจนดุริยางค์ หรือ ปิติ วาทยะกร (ชื่อเดิม: ปีเตอร์ ไฟท์) เกิดเมื่อ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2426 เป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ด้านการดนตรีของไทยเป็นอย่างมาก และเป็นคนแรกที่มีการริเริ่มบันทึกเพลงไทยเดิมด้วยโน้ตเพลงที่เป็นสากล ด้วยการเทียบเสียงเข้ากับเครื่องดนตรีไทยทุกชิ้นซึ่งมีชื่อเรียกว่า เพลงไทยประสาน

พระเจนดุริยางค์

พระเจนดุริยางค์ กำเนิดที่ตำบลบ้านทวาย อำเภอบ้านทวาย จังหวัดพระนครฯ เป็นบุตรของนายจาคอบ ไฟท์ (Jakob Feit) ชาวเยอรมันกับนางทองอยู่ ชาวไทยเชื้อสายมอญ เริ่มเข้าเรียนหนังสือที่โรงเรียนอัสสัมชัญ บางรัก เมื่อ พ.ศ. 2433 จบการศึกษาหลักสูตรภาษาฝรั่งเศสและภาษาอังกฤษเมื่อ พ.ศ. 2433 จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2444 ภายหลังพระเจนดุริยางค์ได้สำเร็จการศึกษาจึงได้สมัครเป็นครูที่โรงเรียนอัสสัมชัญ และภายหลังประมาณ 2 ปี หรือในช่วงปี พ.ศ. 2446 จึงเข้ารับราชการในกรมรถไฟหลวง

พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว

(พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว)

จุดเปลี่ยนของพระเจนดุริยางค์ที่สำคัญ นั้นก็คือเมื่อ ปี พ.ศ. 2460 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้โอนมาเป็นครูในกรมมหรสพซึ่งต่อได้โอนมาอยู่กรมศิลปากร ในตำแหน่งครูวงเครื่องสายฝรั่งหลวง และทำหน้าที่ผู้สอนวิชาดนตรีสากลให้สามัคยาจารยสมาคมและผลักดันให้วิชาขับร้อง (ด้วยโน้ต) เป็นวิชาเลือกในการสอบเลื่อนวิทยฐานะทั้งชุดของครูประถมและครูมัธยม

พระเจนดุริยางค์

ผลงานที่โดดเด่นของพระเจนดุริยางค์

  1. ประพันธ์ทำนองเพลงชาติไทย
  2. ริเริ่มสร้าง เพลงไทยประสานเสียง (Thai Music Harmony) สำหรับการบรรเลงเพลงไทยด้วยเครื่องดุริยางค์สากล โดยเคาะระนาดเทียบเสียงโน้ตสากลทุกตัวเพื่อให้เสียงตรงต้นฉบับเพลงไทยเดิมอย่างไม่ผิดเพี้ยน เป็นเอกลักษณ์ของเพลงไทยเดิมที่บรรเลงด้วยวงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร
  3. ประพันธ์เพลงไทยประสานเสียงประกอบภาพยนตร์ เรื่อง พระเจ้าช้างเผือก (2484) บทและอำนวยการสร้างโดย นายปรีดี พนมยงค์ , บ้านไร่นาเรา (2485) ของกองภาพยนตร์กองทัพอากาศ ทุ่งมหาเมฆ
  4. เรียบเรียงทำนองเพลงไทยประสานเสียง ได้แก่ แขกเชิญเจ้า ,ปฐม ,ต้นบรเทศ ,ขับไม้บัณเฑาะว์ ,พม่ารำขวาน ,ธรณีกรรแสง/พสุธากรรแสง ,พม่าประเทศ ฯลฯ รวมทั้งเพลงประกอบการแสดง /ละครเวที
  5. เรียบเรียงตำราวิชาดนตรีสากลเป็นภาษาไทย เช่นทฤษฎีการดนตรีตอนต้น การประสานเสียงเบื้องต้น รวมทั้ง ตำราประสานเสียง 3 เล่มจบ

พระเจนดุริยางค์ ถึงแก่กรรมเมื่ออายุได้ 85 ปี 5 เดือน (25 ธันวาคม พ.ศ. 2511) แต่ถึงอย่างไรก็ตาม พระเจนดุริยางค์ก็ยังมีผลงานและเกียรติยศที่น่ายกย่องอีกมากมายไว้ให้ปวงชนชาวไทยทุกคนนั้นได้จารึกและจดจำกัน